Met een BI-tool overweg kunnen, biedt geen garantie voor het maken van een kwalitatief hoogwaardig dashboard. Er komt veel meer bij kijken dan alleen het technische aspect. Dashboard design is een belangrijk onderdeel van het proces dat niet onderschat moet worden. Het design kan het gebruik van een dashboard maken of kraken. Overweeg daarom bij het maken van een dashboard (of een visualisatie in het algemeen) de volgende best practices.
Gebruik het KISS-principe
KISS staat voor: Keep It Simple, Stupid. Het is een design principe dat simpliciteit vooropstelt. Het is algemeen bekend dat: Des te simpeler iets is, des te beter het is. Een goed voorbeeld hiervan is Apple met haar productlijn. Een simpel maar effectief design.
Bij dashboard design kan het KISS-principe ingezet worden door bijvoorbeeld het aantal visualisaties per dashboard te beperken tot 4 (maximaal 6 indien de visualisaties die weinig ruimte innemen), het kleurenpalet te beperken tot 3 a 4 kleuren, heldere grafiektypes die het verhaal in één oogopslag vertellen en meer. Het toepassen van het KISS-principe heeft één hoofdzakelijk doel, en dat is het overzicht behouden in het dashboard. Maak het dashboard niet te druk.
Z-patroon: Zet de belangrijkste informatie linksboven
Hou bij het ontwerpen van jouw dashboard de natuurlijke voorkeuren van jouw stakeholders aan. Een van deze natuurlijke voorkeuren is de leesrichting: Van linksboven naar rechtsonder, als een Z.
(Als je klanten hebt die Arabisch zijn, is dit exact andersom. In de Arabische taal schrijft men namelijk van rechts naar links)
Het is daarom van belang dat je de belangrijkste en meest relevante informatie linksboven in jouw dashboard hebt staan. De daaropvolgende visualisatie rechtsboven, en dan van linksonder naar rechtsonder.
Daarnaast raad ik ook aan om de dashboard filters als een smalle balk aan de rechterkant van het dashboard te plaatsen. Filters zijn ondersteunend aan het dashboard en horen niet de prominente plek van de visualisaties in te nemen.
Maak het dashboard intuïtief en interactief: filteren door te klikken
Een ander design principe om rekening mee te houden, is het gebruik van click-through filters, oftewel filteren door te klikken op een lijn/bar/regio/datapunt. Door gebruik te maken van de interactiviteit die Tableau & Power BI bieden, hou je de flow van het dashboard natuurlijk en intuïtief.
Door het dashboard heen gaan is een aangename ervaring en voelt natuurlijk aan, wanneer er gebruik wordt gemaakt van interactiviteit (in plaats van statische filters die aan het rand van het dashboard zijn geplaatst).
Kies het juiste grafiektype
Het is van essentieel belang dat het juiste grafiektype gekozen wordt bij een visualisatie. Niet elk grafiektype past bij hetgeen wat je wil weergeven. Het is bijvoorbeeld niet handig om een scatter plot te gebruiken wanneer de omzet per maand wordt gevraagd over de afgelopen twee jaar. Dan is een lijngrafiek, bargrafiek of area grafiek veel logischer. Hieronder benoemen we kort in welke situatie een grafiektype het beste past.
Trends over tijd: Voor het laten zien van trends over een tijdsperiode zijn lijngrafieken, bargrafieken en area grafieken het meest geschikt, met tijd op de x-as en de meetwaarde op de y-as. Wanneer het gaat om één waarde (zoals totale omzet per maand of week) is een lijngrafiek geschikt. Moet je de maandomzet per categorie (bijvoorbeeld per afdeling of productcategorie), dan is een bargrafiek en area grafiek beter om in te zetten.
Vergelijkingen en rangschikkingen: Voor het vergelijken/rangschikken van producten, categorieën of afdelingen zijn bargrafieken het meest geschikt. De lengte van de bar van een bargrafiek is op basis van de meetwaarde en geeft daardoor helder het verschil tussen categorieën weer.
Correlaties: We zoeken constant naar relaties tussen verschillende meetwaarden. Door twee meetwaarden met elkaar te vergelijken, kunnen we mogelijke correlaties vinden. Voor het in kaart brengen van correlaties is een scatter plot het meest geschikt.
Distributies: Distributies geven de spreiding van een meetwaarde over de totale range weer. Hiervoor zijn box plots en histogrammen het meest geschikt. Deze geven een visuele weergave van de spreiding van alle datapunten weer.
Verdeling van het geheel: In de praktijk zien we vaak cirkeldiagrammen gebruikt worden om de verdeling van het geheel weer te geven, maar wij raden cirkeldiagrammen af. Het is beter om een bargrafiek te gebruiken die het percentage van het totaal weergeeft per categorie.
Geografische data: Wanneer je een locatie in kaart wilt brengen, is een geografische kaart het beste. Onderscheidt wordt veelal gecreëerd door het gebruik van een kleurenpallet. Ook is het aan te raden om de geografische kaart te combineren met een ander grafiektype, zoals een bargrafiek of cirkeldiagram. In dit geval is een cirkeldiagram wel geschikt, omdat je per regio/land een globale schets wilt hebben van de verdeling van het geheel. Hierbij is het geografische aspect belangrijker dan de exacte verdeling van het geheel.
Wat is het verhaal dat ik wil vertellen met mijn dashboard?
Het is niet heel ingewikkeld om een visualisatie of dashboard te maken, maar de uitdaging zit in het vertellen van een verhaal. Hoe breng in de kern van het verhaal goed over op de gebruiker? Stel deze vraag aan jezelf voordat je begint aan het bouwen van het dashboard. Door deze vraag te stellen, ga je doelgerichter te werk bij het bouwen van het dashboard. Stel jezelf vragen als:
- Wat is het verhaal dat ik wil vertellen met mijn dashboard?
- Wat is de boodschap die ik wil overbrengen?
- Welke informatie is essentieel voor het vertellen van het verhaal?
- Hoe begeleid ik de gebruiker door het verhaal?
- Welke titels/benamingen moet ik gebruiken om de juiste context te creëren?
Als je deze vragen hebt beantwoord, kun je (door gebruik te maken van de bovengenoemde design principes) beginnen met het ontwerpen.
Veel plezier met het maken van jouw dashboard!
